Εστουδιαντίνα Κυκλάδων
Η πρώτη συναυλία της Εστουδιαντίνας Κυκλάδων πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 18 Μαΐου 2025 στο ιστορικό Θέατρο Απόλλων της Ερμούπολης. Ήταν μια γιορτή μνήμης και δημιουργίας, εμπνευσμένη από τη μουσική των Ελλήνων της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης και ενταγμένη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα BRIAM – Bridges Across the Mediterranean (Erasmus+), το οποίο προάγει την εκπαίδευση ενηλίκων, τον πολιτισμικό διάλογο και τη συνύπαρξη μέσα από την κοινή μουσική παράδοση των λαών της Μεσογείου.
Η συναυλία αποτέλεσε την επίσημη πρώτη παρουσίαση της ορχήστρας στο κοινό, με 28 μουσικούς επί σκηνής – όλους κατοίκους της Σύρου, με διαφορετικά μουσικά υπόβαθρα, μαθητές και δασκάλους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι ατομική, αλλά συλλογική· έχει ως στόχο να ενώσει δυνάμεις του νησιού και να βάλει θεμέλια για τις επόμενες γενιές.
Η Εστουδιαντίνα Κυκλάδων περιλαμβάνει τουλάχιστον 7 μέλη από την Ορχήστρα των Κυκλάδων και υποστηρίζεται από την Ελίτα Κουνάδη, με πρόσβαση στο ανεκτίμητο αρχείο του πατέρα της, Σώτου Κουνάδη – ένα από τα σημαντικότερα αρχεία λαϊκής και ρεμπέτικης μουσικής στην Ελλάδα. Το αρχείο αυτό περιλαμβάνει σπάνιες ηχογραφήσεις και παρτιτούρες που φωτίζουν τις μουσικές διαδρομές μεταξύ Σύρου, Σμύρνης και Πόλης και ενισχύουν τη συλλογική μουσική μνήμη του τόπου.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στην ιστορική Εστουδιαντίνα της Σμύρνης, γνωστή ως «Τα Πολιτάκια», όπου συμμετείχε ο Σπύρος Περιστέρης, ένας από τους σημαντικότερους μουσικούς του Μεσοπολέμου. Ο Περιστέρης, ως ενορχηστρωτής, κιθαρίστας και μαέστρος, ήταν εκείνος που παρότρυνε τον Μάρκο Βαμβακάρη να ηχογραφήσει για πρώτη φορά – μια πράξη καθοριστική για την εξέλιξη του ρεμπέτικου τραγουδιού. Μέσα από αυτήν τη συμβολική και ουσιαστική διαδρομή, η Εστουδιαντίνα Κυκλάδων συνδέεται πνευματικά με τη μεγάλη αυτή μουσική κληρονομιά και αναλαμβάνει να τη μεταφέρει στις επόμενες γενιές.
Ο όρος «Εστουδιαντίνα» προέρχεται από το ισπανικό estudiantina και δηλώνει μουσικά σχήματα σπουδαστών. Στον ελληνικό και μικρασιατικό χώρο απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν δημιουργήθηκαν οργανωμένες ορχήστρες με μαντολίνα, κιθάρες, κανονάκια και βιολιά, που ερμήνευαν αστικά και παραδοσιακά κομμάτια με πολυπολιτισμική αισθητική. Η επιλογή αυτού του τίτλου για την ορχήστρα υπογραμμίζει τη σύνδεση με τις ιστορικές μουσικές ρίζες, αλλά και τη δυναμική συνέχεια στο σήμερα. Η Εστουδιαντίνα Κυκλάδων φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν ζωντανό φορέα συνέχειας και δημιουργικής επανασύνδεσης με την κοινή μουσική κληρονομιά της Ανατολής και της Δύσης, της Σμύρνης και της Πόλης, και της Σύρου που υπήρξε δίαυλος ανάμεσά τους.
Ρεπερτόριο Συναυλίας:
Το Μαρς του γάμου – οργανικός σκοπός από μικρασιατικούς γάμους
Λημνέικο ζεϊμπέκικο – παραδοσιακός σκοπός της Λήμνου, γνωστός και από το ρεμπέτικο «Ο Μηχανικός»
Η Έλλη – σμυρναίικο τραγούδι με αφηγηματικό χαρακτήρα
Αντικρυστός Πολίτικος – χορευτικός σκοπός της Πόλης
Μόρτισσα Σμυρνιά – αστικό λαϊκό τραγούδι της Σμύρνης
Nikriz sirto – οργανικό κομμάτι με ανατολίτικο ηχόχρωμα
Μικρό μελαχρινό – παραδοσιακό τραγούδι με ρίζες από Κρήτη και Μικρά Ασία
Ντε βρε ντε – ερωτικό τραγούδι από τα παράλια της Ιωνίας
Μοναχογιός ο Κωνσταντής – ακριτικό θρακιώτικο τραγούδι
Ρουμπαλιά – σκοπός της Προποντίδας με ερωτικό χαρακτήρα
Γιαφ γιουφ – σατιρικό τραγούδι από τη Σμύρνη
Μπέικος – οργανικό κομμάτι με προέλευση από την Πόλη
Mbraccio a Mme & Δε σε θέλω πια – ιταλική μελωδία με ελληνική παραλλαγή
Μενεξέδες και ζουμπούλια – διασκευή επτανησιακής παραλλαγής ενός μικρασιατικού τραγουδιού
Το βαλς της Σμύρνης – χαρακτηριστικό δείγμα κοσμοπολίτικης αστικής μουσικής
Μανταλένα – τραγούδι μελωδικά εμπνευσμένο από σύνθεση του Cemil Bey
Καραβοτσακίσματα – σύνθεση Μάρκου Βαμβακάρη
Καροτσιέρης & Καροτσιέρη τράβα – παραδοσιακό της Πόλης
Μέλη της Ορχήστρας:
Μιχάλης Γιαννόπουλος – μαντολίνο, φωνή
Μαρία Πλουμή – μαντολίνο, νησιώτικο λαούτο, φωνή
Παναγιώτης Μαντής – μαντολίνο
Λευτέρης Δεναξάς – μαντολίνο
Δημήτρης Μαραγκός – μαντολίνο, ακουστική κιθάρα
Πέτρος Θεοδώρου – τετράχορδο μπουζούκι
Pierre Renault – τρίχορδο μπουζούκι
Βασίλης Αντωνίου – τζουμπούς, τρίχορδο μπουζούκι
Μιχάλης Βερώνης – ακουστική κιθάρα, φωνή
Μαρία Παπαντωνίου – κλασική κιθάρα
Θανάσης Ευθυμίου – κλασική κιθάρα
Γιολάντα Ζιάκα – νησιώτικο λαούτο
Λάζαρος Ασμής – πολίτικο λαούτο (λάφτα)
Σοφοκλής Κοσκινάς – ούτι
Απόστολος Μάρης – κανονάκι, νέυ
Μαρία-Θηρεσία Βουτσίνου – κανονάκι
Ειρήνη Στυλιανάκη – κανονάκι
Γεωργία Λίτσα – σαντούρι
Κυριάκος Γκουβέντας – βιολί
Βασίλης Δούκας – βιολί
Γιάννης Ταταρίδης – κλαρίνο
Χρήστος Αδαμίδης – τουμπελέκι, κουδουνάκια
Θεώνη Καροπούλου – τουμπελέκι, ποτήρι-κομπολόι
Ευάγγελος Σκαμαγκάς – τουμπελέκι
Κώστας Βασιλάκης – ρικ
Αριστομένης Γαρατζιώτης – μπεντίρ
Ευτυχία Πανοπούλου – φωνή
Δημήτρης Καπέλλας – κοντραμπάσο